پنجشنبه گذشته تو کلاس مجازی رفع اشکال PMP بود و همینطور بر اساس تعدادی ایمیل که به تازگی دریافت کردم، متوجه نکته‌ای شدم: این‌که بعضی از کسایی که تو این حوزه دارن فعالیت می‌کنن و درباره مدیریت پروژه مطالعه می‌کنن خیلی اختصارهای عجیب و غریب استفاده می‌کنن. اکثر اختصارهایی که گفته می‌شد برای من آشنا نبود و تنها کاری که می‌تونستم بکنم این بود که بر اساس موضوع حدس بزنم که این چه عبارتیه که بعد از مختصر شدن به این شکل در اومده.
توی PMBOK و PRINCE2 و تمام استانداردها و منابع معتبری که می‌شناسم به هیچ وجه از اختصار استفاده نمی‌کنن و اصولا این کار تو مدیریت پروژه توصیه نمی‌شه. علت اصلیش هم اینه که مدیریت پروژه حوزه‌ایه که باید با همه کسایی که تو پروژه‌ها کار می‌کنن سر و کار داشته باشه و باهاشون ارتباط برقرار کنه. برای این‌که بهتر بتونه باهاشون ارتباط برقرار کنه باید زبان ساده و موثری داشته باشه که همه بفهمنش و هم راحت‌تر بتونن ارتباط برقرار کنن و هم جبهه‌گیری نکنن.
اگه به PMBOK نگاه کنین می‌بینین که حتی اختصار خیلی رایجی مثل WBS رو هم ترجیح می‌ده کامل بنویسه و عملا فقط تو شکل‌ها و جاهایی مشابه اون که فضای کافی وجود نداره اون رو «WBS» می‌نویسه.
حالا من نمی‌دونم این گرایش به مختصر کردن عبارت‌ها از کجا ریشه گرفته، ولی به هر حال شدیدا به همتون توصیه می‌کنم که اختصار به کار نبرین.
کتاب قواعد زمان‌بندی پروژه که قبلا به صورت ایبوک منتشر شده بود جدیدا چاپ هم شده و در نتیجه کسایی که کتاب‌های چاپی رو به کتاب‌های الکترونیکی ترجیح بدن می‌تونن اون رو از سایت انتشارات دیباگران تهران، یا کتاب‌فروشی‌ها بخرن.
یکی از اولین کتاب‌هایی که به صورت ایبوک منتشر کرده بودم، راهنمایی ساده در مورد نسخه چهارم PMBOK بود، که عده زیادی اون رو تهیه کرده بودن. با توجه به این‌که هنوز عده‌ای در حال تهیه کتاب بودن، در حالی که نسخه جدید PMBOK منتشر شده، احساس کردم که بهتره نسخه به‌روز شده اون رو هم تهیه کنم.
کتاب PMBOK 5 به زبان ساده عملا نسخه به‌روز شده کتاب قبلیه و فرق خاصی نکرده، به جز مسایلی که به تغییرات این نسخه PMBOK مربوط می‌شده؛ که البته بخشی از اون تغییرها هم تو کتاب تاثیر خاصی ندارن، چون کتاب وارد خیلی از جزئیات نمی‌شه.
به نظر شما تغییر تعداد فرآیندهای پم‌باک چه معنایی داره؟ یعنی کارهایی بوده که تو نسخه قبل از قلم افتاده بوده و الان اضافه شده؟
هر فرآیند مجموعه‌ای از اقدامات مدیریتیه؛ معمولا هر فرآیند چندین اقدام مختلف رو تو خودش جا داده. یعنی عملا می‌شه اینطوری گفت که فرآیندها راهی برای دسته‌بندی اقدامات مدیریتی هستن.
شیوه دسته‌بندی اقدامات تو نسخه‌های مختلف تغییر می‌کنه تا بعضی مفاهیم رو بهتر منتقل کنه و این تغییر تو دسته‌بندی اقدامات معمولا باعث کاهش یا افزایش تعداد فرآیندها می‌شه (بله، تعداد فرآیندهای نسخه چهارم کمتر از نسخه سوم بود). بنابر این باید بدونین که تغییر تعداد فرآیندها اصلا به معنی افزایش یا کاهش اقدامات مدیریتی نیست و معمولا فقط یه تغییر ساختاره.
به عنوان مثال تو نسخه پنجم پم‌باک فرآیند جدیدی داریم به اسم «برنامه‌ریزی مدیریت هزینه» که کارش تهیه برنامه مدیریت هزینه هست. اقدامات این فرآیند قبلا همگی تو فرآیند «تهیه برنامه مدیریت پروژه» تو حوزه یکپارچگی بودن و الان از اونها جدا شدن و تو فرآیند جداگانه‌ای قرار گرفتن. تو این مورد هدف این بوده که هرکدوم از برنامه‌های مدیریتی اصلی حوزه‌ها فرآیند مستقلی داشته باشن.
بعد از فعالیت‌های اخیر تو حوزه PRINCE2 خیلی‌ها ازم می‌پرسیدن که چرا کتابی در مورد PRINCE2 نمی‌نویسم. این شد که اولین کتاب که یه راهنمای خیلی ساده و خلاصه درباره متودولوژی مدیریت پروژه PRINCE2 هست رو نوشتم و الان می‌شه از سایت ایبوک‌ها تهیه‌ش کرد.
اگه از این کتاب استقبال بشه تو فرصتی بیشتر یه راهنمای جامع در مورد استاندارد می‌نویسم.
تعریف مدیر پروژه تو نسخه جدید PMBOK تغییری کرده که خیلی جالب و قابل توجهه.
مدیر پروژه تو نسخه چهارم اینطوری تعریف شده بود:
The project manager is the person assigned by the performing organization to achieve the project objectives
مدیر پروژه کسیه که از طرف سازمان انجام دهنده پروژه برای تحقق اهداف پروژه منصوب می‌شه.
و الان چنین تعریفی جای اون رو گرفته:
The project manager is the person assigned by the performing organization to lead the team that is responsible for achieving the project objectives
مدیر پروژه کسیه که از طرف سازمان انجام دهنده پروژه برای رهبری تیمی که مسئول تحقق اهداف پروژه هست منصوب می‌شه.
قبلا مدیر پروژه کسی بود که مسئول تحقق اهداف پروژه بود، یعنی تکمیل پروژه در قالب گستره، زمان، هزینه، کیفیت، و … مشخص شده. حالا این آدم تو پروژه‌هایی که خیلی کوچیک نباشن افرادی رو به کمک می‌گیره که اسمشون رو می‌ذاریم تیم مدیریت پروژه.
الان پم‌باک وزن بیشتری به تیم مدیریت پروژه می‌ده و ترجیح می‌ده به جای این‌که اقدامات مدیریت پروژه رو به عهده مدیر پروژه بذاره و بهش اجازه بده که اونها رو به تیم منتقل کنه، اونها رو مستقیما وظیفه تیم مدیریت پروژه می‌دونه و مدیر پروژه رو صرفا مسئول رهبری اون تیم معرفی می‌کنه. البته شکی نیست که اگه پروژه کوچیک باشه تیم مدیریت پروژه خلاصه می‌شه تو مدیر …
خیلی‌ها در مورد شرایط سابقه کاری که برای آزمون PMP لازم هست از من می‌پرسن، برای همین سعی می‌کنم یه جواب کامل برای همه بنویسم.
اول این‌که نیازی نیست سابقه کار بیمه‌ای باشه و از طریق تامین اجتماعی بشه تاییدش کرد. حتی لازم نیست که کار فول‌تایم باشه، کار پاره‌وقتی که در زمان دانشجویی انجام داده باشین هم در صورتی که بقیه شرایط رو داشته باشه پذیرفتنیه.
شرط اون سابقه کار، گذشته از مجموع ساعت‌ها، اینه که مرتبط با مدیریت پروژه باشه. نیازی نیست که مدیر پروژه بوده باشین، ولی باید تو تیم مدیریت پروژه فعالیت کرده باشین. مثلا کسایی که کارشناس کنترل پروژه بودن اصولا عضوی از تیم مدیریت پروژه به حساب میان. ولی مثلا اگه تو یه پروژه طراحی یا محاسب یا نقشه‌کش یا امثال اونها بودین سابقه کاری نیست که PMI از شما می‌خواد. برای این‌که بدونین سابقه‌تون درست هست یا نه، به این فکر کنین که کاری که انجام دادین نزدیک به اون مباحثی که تو PMBOK توضیح داده شده هست یا نه. البته هستن کسایی که نوع کارشون مطابق اون شرایط نبوده و دروغ گفتن و چون مبنای PMI اعتماد به کساییه که قراره وارد این خانواده بشن مشکلی هم براشون پیش نیومده، ولی باید در نظر داشته باشین که از یه طرف کاری که انجام دادین غیر اخلاقی بوده و از طرف دیگه هم هر زمان، مثلا بیست سال دیگه، اگه مشخص بشه که چنین دروغی گفتین، عضویتتون تو PMI و تمام گواهی‌هایی که …
خیلی‌ها از من می‌پرسن که Primavera P6 و نرم‌افزارهای پریماورایی دیگه‌ای مثل Primavera Risk Analysis (که قبلا اسمش Pertmaster بود) رو از کجا می‌شه دانلود کرد یا خرید. جواب الان خیلی راحته، می‌تونین از سایت اوراکل که صاحب فعلی پریماوراس دانلودش کنین! برای این کار به edelivery.oracle.com مراجعه کنین.
اول باید تو سایت ثبت نام کنین، که اون هم رایگانه. بعد می‌تونین هرکدوم از نرم‌افزارها رو که می‌خواستین و همینطور منوآل اونها رو دانلود کنین. موقع دانلود بهتون توضیح می‌ده که نرم‌افزاری که دانلود می‌کنین برای آزمایشه و اگه می‌خواین تو کار جدی ازش استفاده کنین باید لایسنسش رو خریداری کنین. البته این چیزی که بهش می‌گه «نسخه آزمایشی»، در واقع نسخه کامل نرم‌افزاره که هیچ کمبودی نداره.
تو شرایط استفاده از نرم‌افزار نوشته که این نرم‌افزار رو نباید تو کشورهایی مثل ایران استفاده کرد، چون تحریم هستن. در نتیجه ممکنه اگه با IP ایران وصل شده باشین اجازه دانلود نده؛ که اون هم راه حلش رو همه می‌دونیم.
مطمئن نیستم که این نسخه‌ها محدودیت زمانی دارن یا نه، چون خود من به دلایل مختلف ویندوزم تو کمتر از ۶ ماه به هم می‌ریزه و دایما باید نسخه‌های جدید نصب کنم. اگه کسی اطلاع داشت به من بگه که توضیح رو به این مطلب اضافه کنم.
پی‌نوشت:
آقای کاوه نصیری لطف کردن اطلاعات دقیق‌تری که در این مورد داشتن رو برای من …
امروز ویرایش دوم نسخه انگلیسی کتاب قواعد زمان‌بندی پروژه از طرف انتشارات دانمارکی bookboon منتشر شد و می‌تونین اون رو به رایگان از این آدرس دریافت کنین.
برای کسایی که این کتاب رو نمی‌شناسن، کتابیه که ۱۹ قاعده مهم و زیربنایی زمان‌بندی پروژه که از استانداردها و آیین‌نامه‌های PMI و DoD استخراج شدن رو همراه با توضیح دلیل تجویز و شیوه به کارگیری توضیح می‌ده. رعایت این قواعد کاملا روی کیفیت برنامه‌های زمان‌بندی اثر می‌ذاره.
ویرایش دوم توضیح‌ها و شکل‌های بیشتری داره و پیوستی هم بهش اضافه شده که قواعد تهیه ساختار شکست کار پروژه رو توضیح می‌ده.
خواننده‌هایی که نسخه فارسی رو ترجیح بدن می‌تونن اون رو از این آدرس تهیه کنن.
یه فعالیتی دارین که دوره قبل پیشرفتش ۶۰ درصد گزارش شده بوده و این دوره به جای این‌که بیشتر بشه یا حداقل ثابت بمونه، به شما ۲۰ درصد اعلامش می‌کنن و وقتی که می‌پرسین بهتون می‌گن که دفعه قبل اشتباه شده بوده.
حالا باید چیکار کرد؟
تو این وضعیت باید:
برای دوره جاری از مقدار اصلاح شده استفاده کنین
بعد هم برگردین و پیشرفت واقعی دوره‌های قبل رو هم بر اساس مقدارهای اصلاح شده دوباره محاسبه کنین و جانشین مقدارهایی کنین که قبلا تو دیتابیس ذخیره کرده بودین (باید با کسایی که مقدارهای واقعی رو بهتون می‌دن صحبت کنین و ببینین که پیشرفت اون دوره قبل چقدر بوده، مثلا ۱۵ درصد دوره قبل، ۵ درصد دوره قبلش، و صفر هم قبل از اونها).
توی گزارشتون این ماجرا رو توضیح بدین که مقدارهای واقعی دوره‌های قبل اشتباه بودن و تو این دوره اصلاح شدن، از فلان مقدار به بهمان مقدار رسیدن.
اگه مقدارهای واقعی دوره‌های قبل رو اصلاح نکنین هم نمودارهای پیشرفتتون درست نخواهند بود و هم مقدار پیشرفت واقعی دوره‌ای برای دوره جاری کمتر از واقعیت می‌شه.
کسایی که داشتن برای آزمون PMP آماده می‌شدن همگی نگرانن که آزمون از چه موقع مبتنی بر نسخه جدید PMBOK می‌شه و این روزها تبدیل شده به یکی از رایج‌ترین سوال‌ها.
آزمون PMP از اول آگوست ۲۰۱۳ مبتنی بر PMBOK 5 می‌شه؛ در نتیجه اگه قبل از اون امتحان بدین کاری به نسخه جدید نخواهید داشت. اگه تا الان زمان آزمون رو رزرو نکردین و اصرار دارین که با نسخه قبل امتحان بدین هرچه سریع‌تر وقت بگیرین، چون خیلی‌ها تو ماه‌های آخر می‌خوان امتحان بدن و ممکنه به راحتی نتونین وقت مناسبی پیدا کنین.
نکته دیگه هم اینه که الان که دیگه نسخه جدید رو کامل و با دقت خوندم می‌تونم خیالتون رو راحت کنم که تغییرات زیاد و قابل توجه نخواهند بود. در نتیجه اگه برای PMBOK 4 آماده شده باشین و بخواین امتحان جدید رو بدین مشکل چندانی پیدا نمی‌کنین. آزمون PMP مفهومیه، نه حفظی و مبتنی بر جزئیات.
نکته آخر هم اینه که بهتره نسخه جدید رو فقط PMBOK 5 اسم ببریم، نه چیزهای دیگه‌ای مثل PMBOK 2012، چون عنوان رسمیش اونه.
خوب، ویرایش پنجم استاندارد PMBOK هم چند روزیه که منتشر شده.
تغییرهای اصلی این نسخه یکی اضافه شدن حوزه دانش جدید، مدیریت ذی‌نفعان پروژه هست و دومیش هم اشاره‌های زیاد به چهارچوب‌های چابک (Agile) هست. حالا به تدریج درباره تغییرات توضیح می‌دم. تا اون موقع می‌تونین مقاله‌ای که قبلا در مورد حوزه دانش جدید نوشته بودم رو اینجا بخونین:
در مورد برنامه‌ای که برای کتاب‌های آینده دارم هم عده زیادی تا حالا ازم سوال کردن. همونطوری که خیلی‌هاتون می‌دونین، مدت زیادیه که دیگه کتابی ترجمه نکردم و همه کارهام تالیف بودن. دلیلش نقض نکردن حق نشر کتاب‌ها بوده و همین دلیل باعث می‌شه که پم‌باک ۵ رو هم ترجمه نکنم. با این حال برنامه‌م اینه که به جای اون کتاب راهنمای خیلی جامعی در موردش بنویسم که ترجمه قسمت‌ها مهم رو داشته باشه و توضیحات تفصیلی کاملی هم در مورد کل ماجرا بده.
احتمالا قبل از کتاب راهنمای جامع PMBOK 5 کتاب کوچیکی در مورد تغییرات پم‌باک تو این نسخه و مهاجرت از ۴ به ۵ بنویسم.
نسخه چاپی کتاب رو هم انتشارات دیباگران تهران تا اواسط سال 92 چاپ می‌کنه.
کتاب ۸۴۴ صفحه‌س و فهرست مطالب رو هم می‌تونین تو این صفحه ببینین.
کتاب برای پراجکت ۲۰۱۳ نوشته شده، ولی کاربرای پراجکت ۲۰۱۰ هم به راحتی می‌تونن ازش استفاده کنن. کاربرای ۲۰۰۷ هم می‌تونن از کتاب کمک بگیرن، ولی باید یه مقدار انرژی بذارن، چون محل دستورها بعد از نسخه ۲۰۰۷ عوض شده (به خاطر تبدیل تول‌بار به ریبون). این رو عمدتا به خاطر کسایی گفتم که پیش از این به دنبال نسخه الکترونیکی کتاب‌های راهنمای پراجکت بودن. متاسفانه در مورد نشر الکترونیکی اون کتاب‌ها نتونستم با ناشر به توافق برسم و در نتیجه منبعی که برای این گروه وجود خواهد داشت، حتی اگه از نسخه‌های قدیمی‌تر استفاده می‌کنن، همین کتاب می‌شه.
بعضی اصطلاح‌های مربوط به PMI برای خیلی‌ها سوتفاهم ایجاد می‌کنه، به خصوص به خاطر بعضی از تبلیغات. به همین خاطر بعضی‌هاشون رو می‌خوام توضیح بدم.
PDU
PDU واحدهایی از تلاش حرفه‌ای شما تو یادگیری مدیریت پروژه یا یاد دادن اونه. این کار می‌تونه با شرکت تو دوره‌های آموزشی، سمینارها، مطالعه، تدریس و امثال اونها باشه. کسایی که گواهی‌های PMI رو دارن باید چند وقت یه بار با ارائه تعداد مناسبی PDU اونها رو تمدید کنن.
Contact Hour
Contact Hour به مدت زمانی گفته می‌شه که دوره آموزشی خاصی دیدین و پیش‌نیاز شرکت تو آزمون‌هایی مثل PMP هست. هر نوع آموزشی که شرایط مشخصی رو داشته باشه منجر به صدور Contact Hour می‌شه، حتی تعداد ساعتی که مثلا سرپرست کنترل پروژه‌ای که تو اولین تجربه کاری‌تون داشتین به شما آموزش داده. شرایط اینه که گستره مطلبش مطابق با آزمون باشه (مثلا برای آزمون PMP باید تمام حوزه‌های دانش رو پوشش داده باشه) و اگه حضوری نبوده حتما آزمون هم داشته بوده باشه.
R.E.P.
R.E.P، مخفف Registered Education Provider، به موسسه‌ای گفته می‌شه که حداقل‌هایی کیفی رو داشته باشه، دوره‌هاش مطابقت کافی با دستورالعمل‌های PMI داشته باشه و حداقل یک سال هم از فعالیتش گذشته باشه و در نهایت هم برای R.E.P شدن اقدام کرده باشه و پذیرفته شده باشه. ماجرای R.E.P. بودن اینه که PDUها و Contact Hourهاش بدون بررسی خاصی تایید …
بعد از برنامه‌ریزی‌ها و فکرهای زیاد تکلیف کتاب راهنمای جامع پراجکت ۲۰۱۳ مشخص شد و چند روزیه که کارش رو شروع کردم.
خبر خوب اینه که این کتاب به دو صورت منتشر می‌شه:
به صورت ایبوک، در کنار سایر کتاب‌های الکترونیکی مدیریت پروژه
به صورت چاپی، از طریق انتشارات دیباگران
حجم کتاب به خاطر قابلیت‌های جدید پراجکت تو ترسیم انواع نمودارها یه مقدار اضافه می‌شه و چون هزینه چاپ کتاب خیلی زیاد شده، برای این‌که نسخه چاپی زیاد از حد گرون نشه دو بخش رو از اون حذف می‌کنم:
مرجع فیلدهای پراجکت – این بخش بعد از به روز رسانی به صورت ایبوک رایگان منتشر می‌شه تا کسانی که بهش نیاز داشتن بتونن دریافتش کنن.
پروژه‌های نمونه – برای نسخه قبلی کتاب دو پروژه نمونه از ابتدا تا انتها توضیح داده شده بود که حجم زیادی هم برده بودن. این بخش هم از کتاب حذف می‌شه و در عوض در اولین فرصت یه کتاب مفصل‌تر که صرفا برای همین کار باشه و فایل‌ها هم تماما در کنارش وجود داشته باشن منتشر می‌کنم.
تغییر آخری که در نظر دارم اینه که مباحث مربوط به محاسبه پیشرفت رو مفصل‌تر کنم. قصد داشتم بخش مربوط به مدیریت هزینه رو هم مفصل‌تر کنم، ولی بعد دیدم که کامل‌تر شدنش مستلزم اینه که یه سری از اصول مدیریت هزینه هم توضیح داده بشه که دیگه قطعا جاش توی یه کتاب آموزش پراجکت نیست. احتمالا در آینده یه کتاب کامل در مورد مدیریت هزینه و پیاده‌سازیش تو …