نادر خرمی راد
طراح سیستم‌های مدیریت پروژه، طرح و پرتفولیو

پرسش و پاسخ شماره ۱

چند وقت پیش بخشی برای طرح سوال به سایت اضافه شده بود و برنامه اصلیم هم این بود که برای سوال‌هایی که برای همه کاربرد دارن مطلب‌های تفصیلی بنویسم. با این حال، جواب اکثر سوال‌ها خیلی کوتاه‌تر از اونیه که مطلب جداگانه‌ای داشته باشن و به همین خاطر هم خیلی از سوال‌ها جمع شده بودن، تا این‌که تصمیم گرفتم از این به بعد مطالبی مشابه این بنویسم و تو اون به …

تمرکز بر جنبه‌های کلان پروژه در P3pper

در مطلب قبل که P3pper (فلفل) رو معرفی کردم یکی از جنبه‌های مهمش رو فراموش کردم توضیح بدم: تمرکز بر جنبه‌های کلان پروژه. این خصوصیت اشتراک‌های زیادی با کل به جز بودن روند کار در فلفل داره، ولی این دو ماهیت یکی نیستن.

طراحی نرم‌افزارهای برنامه‌ریزی معمولا طوریه که توجه کاربران رو معطوف به جزئیات کار می‌کنه، که قطعا جنبه‌های مثبتی داره، ولی جنبه‌های منفیش خیلی بزرگ‌ترن. برای کمک به رفع خیلی از مشکلات رایج در پروژه‌ها، فلفل طوری طراحی شده که توجه رو به جنبه‌های کلان پروژه جلب کنه و نه جزئیات اون‌ها. …

نرم‌افزار برنامه‌ریزی P3pper

مدتیه که مشغول تهیه نرم‌افزاری برای برنامه‌ریزی و کنترل پروژه هستیم به اسم P3pper (مشابه کلمه pepper {فلفل} تلفظ می‌شه) که زیرمجموعه‌ای از طرح P3.express هست.

هدف P3.express ساده‌سازی مدیریت پروژه‌س، و فکر می‌کنم تو این هدف موفق هم بوده. با این حال، هرچقدر هم که روند مدیریت پروژه ساخت‌یافته و ساده شده باشه، باز هم کارهایی هست که باید با کمک نرم‌افزار انجام بشه و نرم‌افزارهای موجود از نظر نوع امکانات و سادگی استفاده به اندازه کافی مناسب به نظر نمیان. به همین خاطر برای نزدیک شدن به هدف نهاییمون سراغ تهیه این نرم‌افزار رفتیم. خوشبختانه حمایت مالی اتحادیه اروپا هم وجود داره و از نظر توسعه …

تعیین تاریخ انتشار پم‌باک ۷

بالاخره تاریخ انتشار نسخه هفتم پم‌باک مشخص شد: اول آگوست ۲۰۲۱، معادل ۱۰ مرداد ۱۴۰۰.

همونطوری که قبلا گفته بودم، انتظار داشتیم که اوایل سال ۲۰۲۱ منتشر بشه. دلیل این تاخیر کارهای اداری پیچیده‌ای بود که به خاطر بخش استاندارد پم‌باک به وجود اومد. حجم این کارها به خاطر تغییرهای زیاد در این نسخه پم‌باک خیلی بیشتر از نسخه‌های قبل بود و به همین خاطر تاخیر ایجاد شد.

به‌روزرسانی: کتاب کمی زودتر از تاریخ …

انتشار پیش‌نویس نسخه جدید P3.express

چند ماه پیش اتحادیه اروپا تصمیم گرفت که از P3.express حمایت مالی کنه تا راه برای توسعه‌ش هموارتر بشه. ما هم کمی بعد کارمون رو شروع کردیم و امروز پیش‌نویس نسخه دوم P3.express منتشر شد.

این پیش‌نویس تا پایان ماه مارس (۱۲ فروردین) در اختیار عموم خواهد بود که پیشنهادهاشون رو بفرستن. شما هم اگه علاقه‌مند باشین می‌تونین مرجع آنلاین رو مطالعه کنین و اگه پیشنهادی داشتین از طریق فرم نظردهی پایین منوآل …

ساختار و محتوای PMBOK 7 (ویدیو)

چند وقت پیش سخنرانی‌ای از طرف PMI داشتم در مورد ساختار و محتوای پم‌باک ۷ و الان طبق وعده‌ای که داده بودم نسخه فارسی اون رو هم برای شما تهیه کردم. البته تو این ویدیو چون محدودیت زمان وجود نداشته بیشتر وارد جزئیات شدم و مدتش به یک ساعت رسیده.

با این که در ابتدای ویدیو توضیح داده بودم، اینجا هم این دو نکته رو برای یادآوری می‌نویسم:

  • با این‌که کار تالیف تقریبا تموم شده، هنوز هم ممکنه تا زمان انتشار تغییرهایی به وجود بیاد. در نتیجه بعضی از چیزهایی که اینجا توضیح دادم ممکنه با نسخه نهایی هماهنگ نباشه.
  • تمام توضیح‌هایی که می‌دم نظر شخصی خودم هستن و نه نظر رسمی PMI.

ویدیو رو می‌تونین همینجا مستقیم تماشا کنین یا از لینک‌های پایین ویدیو دانلودش کنین: …

ارتباط عناصر پم‌باک با فعالیت‌های پروژه

تا حالا سوال‌های اینچنینی خیلی ازم شده:

  • من تو پروژه‌های EPC کار می‌کنم. چطور پم‌باک برای تدارکات حوزه دانش داره، ولی برای طراحی و اجرا نداره؟
  • فلان فعالیت‌های پروژه طبق کدوم حوزه دانش پم‌باک جلو می‌رن؟

تو راهنمای جامع پم‌باک ماجرا رو به تفصیل توضیح دادم، ولی به نظر میاد اینجا هم لازم باشه توضیح بدم، خصوصا که با اومدن پم‌باک ۷ ممکنه بعضی از این ابهام‌ها بیشتر بشه.

جنس فرآیندها

اولین و مهم‌ترین نکته اینه که در نظر داشته باشین که حداقل دو نوع فرآیند تو پروژه وجود داره:

  • فرآیندهای تولید محصول (اون‌هایی که مستقیما باعث تولید محصول می‌شن؛ مثلا طراحی و ساخت)
  • فرآیندهای مدیریتی (اون‌هایی که به طور غیر …

روش مناسب برای دنبال کردن مطالب سایت‌ها

اگه به زمینه کاری‌تون واقعا علاقه‌مند باشین، قاعدتا دلتون می‌خواد مطالبی که در اون مورد تو اینترنت منتشر می‌شه رو دنبال کنین. چطوری این کار رو می‌کنین؟

  • اگه لیستی از سایت‌های مفید داشته باشین و چند وقت یه بار بهشون سر بزنین کار سختیه (توجیه‌پذیر نیست که هر بار صد تا دویست سایت رو باز کنین که بلکه چهارتاشون مطلب جدیدی منتشر کرده باشن).
  • اگه از طریق شبکه‌های اجتماعی مثل لینکدین و فیس‌بوک مطالب رو دنبال کنین اصلا جالب و موثر نیست؛ خصوصا که چنین جاهایی همه چیز تجاری و غیر واقعیه، و الگوریتم‌های اون‌ها هم برای بهینه بودن دسترسی به مطالب تهیه نشدن، برای بیشتر آنلاین نگه داشتن کاربر طراحی شدن تا بتونن آگهی‌های بیشتری بهشون نشون بدن. این روزها به ندرت می‌شه محتوای واقعی تو لینکدین پیدا کرد و همه چیز مستقیم یا غیر مستقیم جنبه تجاری داره. اگه محتوای واقعی هم وجود داشته باشه بین متن‌های بی‌معنی گم می‌شه.
  • اگه بخواین تو خبرنامه همه سایت‌ها عضو بشین تا مطالب جدید رو با ایمیل دریافت کنین هم مدیریت ایمیل‌هاتون خیلی سخت می‌شه و هم این‌که خیلی از سایت‌هایی که ممکنه بخواین دنبال کنین خبرنامه …

نسخه فارسی سخنرانی من در مورد مدیریت ریسک (ویدیو)

یکی دو ماه قبل از این‌که کرونا دنیا رو به هم بریزه ازم دعوت شد که مطلبی تو کنفرانس PMI روسیه ارائه کنم. اون موقع برام سخت بود که سفر کنم و به همین خاطر شرایط رو فراهم کردن که از راه دور برنامه‌م رو تو کنفرانس ارائه کنم. با این حال، وقتی زمان ارائه من شد، مشکلی برای اینترنت کنفرانس پیش اومد و نتونستن حل کنن. به همین خاطر برنامه من رو با یکی دیگه از سخنرانی‌ها که دیرتر بود جابجا کردیم و من هم سخنرانیم رو ضبط کردم و براشون فرستادم که به جای برنامه زنده بتونن اون رو دانلود و پخش کنن. وقتی ضبط برنامه تموم شد گفتم تا همه چیز فراهمه یه نسخه فارسی اون رو هم ضبط کنم برای شما. ضبط انجام شد، ولی یادم رفت که اون رو تو سایت بذارم، تا امروز!

زمینه کلی سخنرانی‌های کنفرانس مدیریت ریسک بود و عنوانی که من انتخاب کردم No Risk, No Gain بود. ممکنه حدس بزنین که موضوع کلی اینه که چرا نباید سعی کنیم ریسک‌ها رو …

از کرونا تا PMBOK و آزمون PMP

شیوع کرونا تاثیر زیادی تو همه کارها گذاشته، از جمله برنامه‌هایی که تو PMI داشتیم. بعضی از این موارد هم برای داوطلب‌های آزمون خیلی مهم بود و به همین خاطر گفتم در موردش اطلاع‌رسانی کنم.

تغییر آزمون PMP

آزمون PMP قرار بود اواسط امسال (میلادی) تغییر کنه و خیلی از داوطلب‌ها داشتن آماده می‌شدن که تا قبل از اون در آزمون شرکت کنن، در حالی که فعلا برای اکثر افراد امکان حضور در محل آزمون وجود نداره یا از نظر ریسکش قابل توجیه‌ نیست. به همین خاطر قرار بر این شد که نسخه فعلی آزمون تا پایان سال میلادی برقرار باشه و بعد از اون تغییر کنه.

البته این خودش یادآور نکته مهمیه: اصلا چرا باید آزمون PMP حضوری برگزار بشه؟ این رویکرد خیلی جای تجدید نظر داره. البته با توجه به این‌که PMI مدتیه که داره آزمون CAPM رو آنلاین هم برگزار می‌کنه، می‌شه انتظار داشت که در آینده برای همه آزمون‌ها فراهم بشه، ولی در این باره تصمیم قطعی گرفته نشه. به هر حال، اصلا دلیلی نداره که با محدودیت حضوری بودن آزمون این همه دردسر و هزینه اضافه به داوطلب‌ها تحمیل بشه، در حالی که امکان برگزاری آزمون‌های مراقبت شده آنلاین وجود داره و موسسه‌هایی مثل AXELOS مدت‌ زیادیه که ازش استفاده می‌کنن.

نسخه جدید PMBOK

کار ما روی نسخه جدید PMBOK ادامه داره و به خاطر مشکلات اخیر تغییری تو زمان‌بندیمون به وجود نیومده، دلیل اصلیش هم اینه که تیم تو کل …

تفاوت طرح، پروژه و پرتفولیو

چند سوال از من شده بود که مجموعا به این برمی‌گشت که چطوری می‌شه تشخیص داد که یه چیزی پروژه‌س یا طرح و این‌که کلا این برچسب‌ها چه اهمیتی دارن. به همین خاطر می‌خوام ماجرا رو کامل توضیح بدم. در ضمن، اگه سوالی داشته باشین می‌تونین تو بخش جدیدی که سمت چپ همه صفحه‌ها اضافه شده ثبتش کنین که اگه می‌تونست برای عموم مفید باشه این‌جا توضیح بدمش.

تعریف‌هایی که برای سه سطح پروژه، طرح و پرتفولیو تو استانداردهای PMI هست چندان راهگشا نیست و عملا باهاشون نمی‌شه مشخص کرد که چه چیزی پروژه‌س، چه چیزی طرحه، و چه چیزی پرتفولیو. به همین خاطر ماجرا رو بر اساس تعریف استانداردهای AXELOS (پرینس۲ و امثال اون) توضیح می‌دم، که از نظر من خیلی خوش‌ساخت‌تره.

به عنوان مثال، این موارد رو ببینین:

  • ساخت یه سد
  • افزایش تعداد بازدیدکننده یه وب‌سایت

کدوم پروژه‌س و کدوم طرح؟

تعریف سطوح

تعریف AXELOS بر اساس این توالیه:

  1. کارهایی انجام می‌شه،
  2. اون کارها محصولی تولید می‌کنن،
  3. از اون محصول نتیجه‌ای حاصل می‌شه،
  4. از اون نتیجه منافعی به دست میاریم.

مثلا:

  1. انواع کارهای طراحی و تامین و ساخت و نظارت و غیره رو انجام می‌دیم،
  2. و بعد از مدتی یه سد ساخته می‌شه،
  3. و به خاطر وجود اون سد، آبرسانی به مزارع اون محدوده بهتر می‌شه و سیستم آب آشامیدنی هم دیگه دچار کمبود نمی‌شه، که این‌ها خودشون باعث افزایش درآمد ناشی از کشاورزی و کاهش بیماری‌های ناشی …

انتشار پیش‌نویس پم‌باک ۷

خوب، دیگه پیش‌نویس پم‌باک منتشر شد و از الان همه می‌تونن اون رو بخونن و نظر بدن؛ شما هم اگه مایل باشین می‌تونین این کار رو بکنین. در ادامه مطلب روند ثبت نظرات رو توضیح می‌دم.

پیش‌نویس به مدت یک ماه، یعنی تا ۱۳۹۸/۱۱/۲۵ در دسترس خواهد بود. بعد از اون باید شروع کنیم به بررسی نظرها و اصلاح استاندارد. همونطوری که تو مطلب قبلی توضیح داده بودم، این پیش‌نویس فقط بخش استاندارد کتاب هست و بخش راهنما رو فقط تیمی ۷۰ نفره مرور می‌کنن و در اختیار عموم نخواهد بود.

دسترسی به پیش‌نویس

برای این که بتونین پیش‌نویس رو بخونین باید تو سایت PMI اکانت داشته باشین. اکانت رایگان برای این کار کفایت می‌کنه و نیازی نیست که حق عضویت پرداخت کرده باشین. در نتیجه، اگه اکانت ندارین می‌تونین همین الان به رایگان یه اکانت تو سایت PMI بسازین.

پیش‌نویس در این صفحه قرار داره.

ثبت نظرها و پیشنهادها

تمام بخش‌های پیش‌نویس شماره خط دارن و برای هر کدوم از خط‌ها (یا محدوده‌ای از خط‌ها) که مایل باشین می‌تونین نظر یا پیشنهادی ثبت کنین. اولین باری که بخواین چیزی ثبت کنین ازتون تاییدیه‌ای دریافت می‌شه در مورد این‌که قبول می‌کنین حق نشر اون نظر در اختیار PMI باشه. این کاری بود که ما هم در ابتدای همکاریمون کرده بودیم، چون در غیر این صورت PMI مالک کامل پم‌باک نخواهد بود.

نوع نظرها و پیشنهادها

کلا هر نوع پیشنهادی که مایل باشین رو …

آماده شدن پیش‌نویس نسخه هفتم پم‌باک

بالاخره پیش‌نویس نسخه هفتم آماده شد و سه چهار روز دیگه در اختیار عموم قرار می‌گیره. بعد از انتشار مطلب دیگه‌ای تو سایت می‌ذارم و توضیح می‌دم که چطوری می‌شه بهش دسترسی پیدا کنین.

الان می‌خوام یه توضیح کلی در مورد نسخه جدید پم‌باک بدم، چون با نسخه‌های قبلی خیلی فرق داره و خیلی‌ها ممکنه با دیدن پیش‌نویس شوکه بشن!

از دو بخش به سه بخش

نسخه‌های قبلی پم‌باک دو بخش کلی داشتن که تمایزشون زیاد مشخص نبود. این تمایز الان خیلی مهم‌تر شده و به جای دو بخش هم سه بخش داریم، برای همین می‌خوام توضیحشون بدم.

دو بخشی که قبلا وجود داشت «استاندارد» و «راهنما» بود. استاندارد بخشی از کتابه که با ضوابط سختگیرانه‌تری تدوین می‌شه و رویکرد اصلی رو نشون می‌ده و راهنما چیزیه که جرئیات بیشتری به اون اضافه می‌کنه. استاندارد بودن بخش اول به معنی تبعیت کردن از تعریف استاندارد انسی (موسسه ملی استاندارد آمریکا) هست. البته به خاطر ماهیت بین‌المللی پم‌باک خیلی بهتر بود که به جای یه مرجع ملی از یه مرجع بین‌المللی، یعنی ایزو، استفاده میشد، که متاسفانه این اتفاق نیفتاده.

تو نسخه‌های قبلی، بخشی که فرآیندها رو از زاویه دید گروه‌های فرآیندی بررسی می‌کرد استاندارد بود و بخشی که اون‌ها رو از زاویه حوزه‌های دانش توضیح می‌داد راهنما بود. تو نسخه‌های اول و دوم این تفکیک و تفاوت ماهیت اون بخش‌ها اصلا مشخص نبود، ولی تو نسخه‌ای بعد …

تکمیل ویرایش اصول پم‌باک ۷

تدوین اصول نسخه جدید پم‌باک تقریبا تموم شده. برای کسایی که اطلاع ندارن، برنامه اینه که در نسخه بعدی پم‌باک به جای رویکرد فرآیند محور از رویکرد اصل محور استفاده بشه، چون می‌تونه خیلی مفیدتر باشه.

تدوین اصول خیلی کار برد، خصوصا که تعداد افراد زیاده و همفکری بین این عده خودش پروژه‌ایه: دوازده نفر اعضای تیم تدوین استاندارد (شامل من) به اضافه چهار نفر از تیم رهبری. در نهایت به یازده اصل رسیدیم* و به احتمال زیاد این اصول و مفاهیمشون بعد از این ثابت می‌مونه و فقط جزئیاتشون تغییر می‌کنه. بدون اشاره به عنوان اصول (که به احتمال زیاد تغییر می‌کنه)، مفهوم اصول از این قراره:

  • اصلی در مورد مشارکت دادن ذی‌نفعان پروژه؛ این مشارکت از جنبه‌های مختلفی معنی پیدا می‌کنه، هم از جهت مشارکت دایمی اون‌ها در تعیین و تفسیر الزامات پروژه و هم از جهت مشارکتشون در بررسی تحویل‌شدنی‌ها، ارائه راهکار و امثال اون. یکی از چیزهایی که من شخصا سعی می‌کنم تو این اصل منعکس بشه اینه که ارکان پروژه (کارفرما، مشاور و پیمانکار) هدف مشترکی دارن و باید در کنار هم پیش برن و با همکاری مفیدشون احتمال موفقیت پروژه رو بیشتر کنن، نه این‌که به همدیگه به چشم دشمن نگاه کنن.

  • اصلی در مورد رهبری، به مفهوم حمایت از اعضای تیم، ایجاد انگیزه، مربی‌گری و امثال اون؛ البته یه جنبه رهبری چیزیه که از سطوح بالای سازمانی پروژه مثل مدیر پروژه …

تغییرهای PMBOK نسخه هفتم

الان متوجه شدم که با وجود این‌که برای من مثل یه چشم به هم زدن بوده، عملا حدود دو سال از آخرین مطلبی که تو سایت نوشته بودم می‌گذره، که دلیلش هم ترکیبی از مشغله زیاد، تنبلی و فاصله ایجاد شده با محتوای فارسی بوده.

به هر ترتیب، تصمیم گرفتم که دوباره اینجا مطلب منتشر کنم و برای اولین مطلب، چیزی رو انتخاب کردم که خیلی در موردش ازم سوال شده: تغییرهای پم‌باک نسخه هفتم.

روند تالیف پم‌باک نسخه هفتم

برای کسانی که اطلاع ندارن، تالیف نسخه هفتم پم‌باک رو حدودا از یک ماه پیش شروع کردیم. من یکی از دوازده نفری هستم که برای این کار انتخاب شده و بعد از این‌که کارمون تموم بشه، پیش‌نویس به گروهی حدودا هفتاد نفره فرستاده می‌شه تا بررسیش کنن و پیشنهادهای اصلاحی بدن. بعد از این‌که نظرهاشون رو بررسی کنیم و پیش‌نویس رو بهبود بدیم، پیش‌نویس دوم برای عموم منتشر می‌شه و در اون زمان هر کسی که مایل باشه می‌تونه اون رو بخونه و پیشنهادهای اصلاحی بده.

تغییرهای پم‌باک نسخه هفتم

یکی از قواعد همکاری اینه که مباحث داخل تیم محرمانه تلقی بشه و به همین خاطر متاسفانه نمی‌تونم جزئیات همه تغییرها رو اعلام کنم. با این حال یه تغییر خیلی زیربنایی وجود داره و قرار شده به طور عمومی اعلام بشه و اون چیزیه که الان می‌خوام توضیح بدم.

تمام نسخه‌های قبلی پم‌باک مبتنی بر فرآیندها بودن؛ فرآیندهای که انواع اقدام‌های مدیریت پروژه و …

بهبود روش‌های تصمیم‌گیری در مدیریت پروژه

یکی از خواننده‌ها سوالی از من کرده بود و دیدم بهتره اینجا جواب بدم که همه بتونن استفاده کنن. خودش بهانه‌ای هم می‌شه برای به‌روزرسانی سایت که مدت‌هاست به خاطر مشغله‌های دیگه‌ای که داشتم به تاخیر افتاده بود. کلا هم در مورد وضعیت کاری من، چون عده‌ای سوال کرده بودن، خدمات مشاوره‌ای و تدریس دوره رو به جز برای موارد خاص کنار گذاشتم و کاملا متمرکزم روی ساخت دوره‌های الکترونیکی و سخنرانی در کنفرانس‌ها.

تفاوت روش‌های تصمیم‌گیری در پروژه و در سایر موارد

به طور کل تفاوتی وجود نداره. همون روش‌هایی که برای تصمیم‌گیری صحیح تو پروژه به کار می‌ره می‌تونه تو انواع کارهای دیگه و حتی به طور کلی در زندگی فردی به کار بره. در عین حال، بعضی‌ها احتمالا دیدین که من تا حالا کارگاه‌ها و سخنرانی‌هایی در مورد روش‌های تصمیم‌گیری در پروژه‌ها داشتم، و اتفاقا یکیش آخری همین هفته تو یکی از کنفرانس‌های PMI هست. این ماجرا عمدتا روی مثال‌ها و تمرین‌ها اثر می‌ذاره، نه چیز دیگه.

قدم اول: گردآوری و ارزیابی داده‌ها

اولین قدم در تصمیم‌گیری گردآوری و ارزیابی داده‌های مرتبطه و مهم‌ترین مشکلی که وجود داره داده‌های نادرسته. نمونه ساده‌ش انواع و اقسام اخبار و توصیه‌هاییه که تو اینترنت و خصوصا جاهایی مثل فیس‌بوک می‌بینین و اکثرا یا نادرستن، یا طوری قالب‌بندی شدن که نتایج نادرست ازشون ایجاد می‌شه. می‌شه یه مدت برای تمرین اعتبار و …