پروفایل برنامه‌ریزی و کنترل پروژه
نادر خرمی راد

تفاوت enterprise و organization در PMBOK

بعضی‌ها تو تشخیص تفاوت بین enterprise environmental factors و organizational process assets تو PMBOK مشکل دارن که بخشی از این مشکل برمی‌گرده به درک تفاوت واژه‌های enterprise و organization. از طرف دیگه بعضی‌ها هم احتمالا کنجکاوین که به شکل کلی تفاوت این دو رو بدونین.

organization

کلمه organization که معمولا به سازمان معادل می‌شه به هر ترکیبی از آدم‌ها گفته می‌شه که برای رسیدن به هدفی گرد هم اومدن. معمولا منظور از سازمان یه شرکت یا یه ترکیب غیر انتفاعی یا ترکیبی دولتیه، ولی می‌تونه به چیزهایی خردتر از اون‌ها هم گفته بشه. مثلا خود پروژه هم می‌تونه یه سازمان به حساب بیاد یا حتی زیرمجموعه یه پروژه هم می‌تونیم سازمان‌های مختلفی مثلا برای مدیریت، برای اجرای بخش‌های مختلف و امثال اون‌ها در نظر بگیریم.

کلمه organization تو پم‌باک معمولا به معنی شرکت یا موسسه‌های مشابه اون به کار می‌ره و تو عبارت organizational environmental factor صرفا به معنی سازمانیه که داره پروژه رو اجرا می‌کنه (مثلا پیمانکار).

enteprise

کلمه enterprise دو معنی کلی داره. معنی اول مشابه organization هست، با این تفاوت که ترکیب‌های خردتر رو در بر نمی‌گیره؛ یعنی به شرکت یا سازمان‌های غیر انتفاعی و دولتی و امثال اون‌ها گفته می‌شه. قدیم (مثلا بیست سال پیش) فقط به سازمانی enterprise گفته می‌شد که بزرگ و پیچیده باشه، ولی الان دیگه اینطور نیست و خیلی راحت به هرشرکت‌ و موسسه‌‌ای می‌تونه اطلاق بشه.

معنی دوم enterprise مجموعه کار یا پروژه‌ایه که بزرگ و پیچیده باشه.

کلمه enterprise تو پم‌باک به هر دو معنی به کار رفته. تو اکثر جاها به معنی اوله، ولی تو عبارت enterprise environmental factors عمدتا به معنی دوم به کار رفته، یعنی عملا بهتره به جای «عوامل محیطی سازمان» به «عوامل محیطی پروژه» ترجمه بشه، هرچند که خود من تو کتاب‌هام اون رو اینطوری ترجمه نکردم، چون نگران بودم ابهام‌های دیگه‌ای به وجود بیاد.

تفاوت سرمایه‌های فرآیندی سازمان و عوامل محیطی پروژه

با این توضیح فکر می‌کنم تفاوت این دو عبارت پم‌باکی روشن‌تر شده باشه. سرمایه‌های فرآیندی سازمان چیزهایی از جنس دانش هستن که به تدریج تو شرکت تولید شدن و می‌تونن برای پروژه‌های بعدی هم به کار برن؛ چیزهایی مثل تمپلیت‌ها. عوامل محیطی پروژه چیزهایی هستن که خارج پروژه قرار می‌گیرن و تحت کنترلش نیستن، ولی روش اثر می‌ذارن (مثلا قیمت ارز برای خیلی از پروژه‌های ایرانی).

با این حساب احتمالا بتونین خیلی راحت تمرین پایین رو حل کنین. مشخص کنین که کدوم یکی از این عناصر از سرمایه‌های فرآیندی سازمان و کدومشون از عوامل محیطی پروژه هستن و بعد اون رو با جواب درست که در انتها اومده مقایسه کنین:

  1. برنامه‌های پروژه‌های قبلی
  2. مجموعه‌ای از قواعد که قراره برای تدوین هر نوع ساختار شکست کار استفاده بشه و از طرف PMO ارائه می‌شه
  3. ساختار سازمانی شرکت
  4. سیاست‌های شرکت
  5. فرهنگ شرکت و اخلاق کسایی که توش کار می‌کنن
  6. پراجکت سرور (با این فرض که وجود داره و استفاده می‌شه)
  7. سیستم اتوماسیون اداری
  8. سیستم مدیریت فرآیند
  9. شرح وظایف و مسئولیت‌های پست‌های سازمانی شرکت
  10. اخلاق و فرهنگ نیروهای مشاور پروژه
  11. اخلاق و فرهنگ مردمی که تو محدوده پروژه زندگی می‌کنن
  12. قیمت ارز
  13. قوانین و آیین‌نامه‌های صنفی و حکومتی
  14. وضعیت تحریم‌ها علیه ایران
  15. استانداردهای مرتبط
  16. نمونه قراردادهای موجود تو شرکت
  17. شرایط بازار
  18. یه ویکی که برای ثبت درس آموخته‌ها استفاده می‌شه
  19. رئیس جمهور وقت تو کشور!
  20. محل جغرافیایی شرکت
  21. محل جغرافیایی پروژه
  22. آب و هوای محل پروژه
  23. سرور اکسچنج که برای مدیریت ایمیل‌ها استفاده می‌شه
  24. گزارش‌هایی که تو پروژه‌های قبلی تهیه شده
  25. لیست ریسک‌هایی که تو پروژه‌های قبل شناسایی شده
  26. کتابخونه شرکت

خوب، این‌ها از سرمایه‌های فرآیندی سازمان هستن: ۱، ۲، ۴، ۶، ۷، ۸، ۱۶، ۱۸، ۲۳، ۲۴، ۲۵، ۲۶

و این‌ها از عوامل محیطی پروژه که ممکنه بهشون عوامل محیطی سازمان هم بگیم: ۳، ۵، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۵، ۱۷، ۱۹، ۲۰، ۲۱، ۲۲